Zostanie rodziną zastępczą w Polsce jest procesem wymagającym spełnienia określonych wymogów i przejścia kilku etapów, które mają na celu sprawdzenie, czy kandydaci są odpowiednio przygotowani do pełnienia tej roli. Poniżej opisuję, jak zostać rodziną zastępczą oraz jakie są rodzaje rodzin zastępczych.
Jak zostać rodziną zastępczą?
- Zgłoszenie chęci:
- Kandydaci, którzy chcą zostać rodziną zastępczą, muszą zgłosić się do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie (PCPR) lub Ośrodka Adopcyjnego. Zgłoszenie może mieć formę osobistą, telefoniczną lub pisemną.
- Wymogi formalne:
- Pełna zdolność do czynności prawnych: Kandydaci muszą być pełnoletni, posiadać pełną zdolność do czynności prawnych oraz dobry stan zdrowia.
- Odpowiednie warunki bytowe: Kandydaci muszą mieć odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stabilną sytuację materialną.
- Niekaralność: Kandydaci muszą przedstawić zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego.
- Stabilność emocjonalna: Ważne jest, aby kandydaci byli w stanie zapewnić dziecku stabilne środowisko emocjonalne i wychowawcze.
- Szkolenie:
- Kandydaci muszą ukończyć specjalistyczne szkolenie, które przygotowuje ich do pełnienia funkcji rodziny zastępczej. Szkolenie obejmuje zagadnienia związane z opieką nad dzieckiem, psychologią dziecięcą oraz aspektami prawnymi.
- Wywiad środowiskowy i opinia:
- Pracownicy PCPR przeprowadzają wywiad środowiskowy, podczas którego oceniają warunki bytowe kandydatów oraz ich zdolność do sprawowania opieki nad dzieckiem.
- Na podstawie zebranych informacji oraz wyników szkolenia, wydawana jest opinia i kwalifikacja.
- Decyzja i umieszczenie dziecka:
- Po uzyskaniu pozytywnej opinii, kandydaci zostają wpisani na listę rodzin zastępczych. Dziecko jest umieszczane w rodzinie zastępczej na podstawie decyzji sądu, który bierze pod uwagę dobro dziecka.
Rodzaje rodzin zastępczych
- Rodzina zastępcza spokrewniona:
- Jest to forma rodziny zastępczej, w której opiekę nad dzieckiem sprawują jego krewni, najczęściej dziadkowie, rodzeństwo lub ciocie i wujkowie. Taka forma opieki jest preferowana, ponieważ dziecko pozostaje w kręgu rodzinnym.
- Rodzina zastępcza niezawodowa:
- To rodzina, która nie jest spokrewniona z dzieckiem i nie otrzymuje za swoją działalność wynagrodzenia (oprócz świadczeń na pokrycie kosztów utrzymania dziecka). Rodzina niezawodowa może przyjąć pod opiekę dzieci, ale nie wykonuje tego zawodowo.
- Rodzina zastępcza zawodowa:
- Jest to forma rodzinnej opieki zastępczej, gdzie opiekunowie wykonują swoje obowiązki zawodowo, co oznacza, że otrzymują wynagrodzenie za sprawowanie opieki nad dziećmi. Rodzina zawodowa może przyjąć większą liczbę dzieci (do 3) i często opiekuje się dziećmi z problemami zdrowotnymi lub emocjonalnymi.
- Rodzina zastępcza zawodowa specjalistyczna: To rodzina zawodowa, która opiekuje się dziećmi o szczególnych potrzebach, np. dzieci z niepełnosprawnościami, zaburzeniami emocjonalnymi lub zdrowotnymi.
- Rodzina zastępcza zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego: Tego rodzaju rodzina przyjmuje dzieci na krótki czas, najczęściej do momentu podjęcia przez sąd decyzji o dalszym losie dziecka (np. powrót do rodziny biologicznej, adopcja).
- Rodzinny dom dziecka:
- Jest to forma opieki, gdzie opiekunowie prowadzą dom dla większej liczby dzieci (do 8). Opiekunowie pełnią swoją rolę zawodowo i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe z dziećmi.
Każdy z tych typów rodzin zastępczych pełni istotną rolę w systemie opieki nad dziećmi pozbawionymi opieki rodzicielskiej. Proces zostania rodziną zastępczą wymaga spełnienia wielu formalności, ale daje też ogromne możliwości wsparcia dzieci w trudnych sytuacjach życiowych.